Галопом по европам, ч.5 -- Galope traeŭrope, p.5

Часть 4 – Parto 4

24 июля. Выехали из Праги, вроде бы по направлению к Дрездену. Однако шофёры в очередной раз превзошли себя: через час оказалось, что едем не по тому шоссе, пришлось вернуться в Прагу и снова искать дорогу.
Граница вообще не отмечена никак. Вот только вскоре за нами увязалась машина таможенников, заставили остановиться. Разбирались целый час, у наших шофёров не хватало какой-то бумаги. Звонили в Эстонию. Каким образом вышли из ситуации – не знаю, но это явно заслуга Светланы.
Разрешённая скорость на дорогах – до 130 км/час. Понятно, что дороги от российских отличаются принципиально.
24-an de julio ni elveturis el Prago, supozeble – direkte al Dresden. Tamen niaj ŝoforoj vican fojon superis sin mem: post horo evidentiĝis, ke ni veturas laŭ malĝusta ŝoseo – necesis reveni al Prago kaj denove serĉi vojon.
La limo entute ne estas markita. Sed baldaŭ nin komencis persekuti doganista aŭto, ni devis halti. Dum tuta horo daŭris traktado, niaj ŝoforoj ne havis iun paperon. Ili telefonis al Estonio. Kiamaniere solviĝis la situacio, mi ne scias – sed certe estas merito de Svetlana.
Permesita rapideco sur aŭtovojoj estas 130 km/h. Certe, la vojoj principe diferencas disde la rusiaj.

Дрезден. Полтора часа на осмотр знаменитой галереи. Сикстинская мадонна – действительно впечатляет, и действительно у папы Сикста – шесть пальцев на руке. Спящая Венера, тоже хорошо знакомая по репродукциям. И в разных залах – не меньше пяти вариантов святого Себастьяна, истыканного стрелами...
Фотографировать внутри галереи смысла не было – есть множество репродукций отличного качества...
Dresden. Estas horo kaj duono por viziti la mondfaman galerion. Siksta madono vere impresas, kaj vere papo Sikst havas ses fingrojn sur mano. Dormanta Venera, bone konata laŭ reproduktaĵoj. Kaj en diversaj haloj – minimume kvin variantoj de sankta Sebastiano, trapikita per sagoj...
Foti interne de la galerio ne estis senco: ja ekzistas multegaj bonkvalitaj reproduktaĵoj...


А теперь – вперёд на северо-восток, через всю Польшу по диагонали. К ночи доезжаем до небольшого городка Swidnica. Наш автобус очень долго пытается въехать в узкие ворота, наконец, удалось. Условия приличные, нам с Ирой досталась 4-местная комната на двоих.
25 июля. Утром идём гулять. Я уже отмечал раньше: в каждом приличном городе должна быть улица Заменгофа. Здесь она тоже есть, правда далековато от нашего хостела – мы не пошли. Зато практически рядом – улица Эсперантистов. Всюду наши люди...
Kaj nun – antaŭen, nord-orienten, tra tuta Pollando diagonale. Malfruvespere ni atingas urbeton Swidnica. Nia buso longe penas eniĝi en tre mallarĝan pordegon, finfine post duonhoro sukcesas. La kondiĉoj bonas, ni ricevas 4-litan ĉambron por duopo.
25-a de julio. Matene ni iras promeni. Mi jam skribis pli frue: ĉiu deca urbo devas havi straton de Zamenhof. Ankaŭ ĉi tie ĝi estas, sed iom malproksime de nia hotelo, ni tien ne iris. Sed tute apudas strato de Esperantistoj. Ĉie estas niaj homoj...


Едем весь день. Останавливаемся на заправке, чтобы поесть и т.п. Вывеска “Kurczak z rożna”, т.е. курица-гриль. Быстро выясняю, что из еды – только эта курица, да и ту надо ждать 45 минут, что в наши планы не входит. Спрашиваю у продавца о возможных альтернативах, он говорит, что по соседству есть кафе – совсем рядом, но от нашего автобуса его не было видно. Идём с Ирой туда – а прочие согруппники тормозят. Спрашиваю, что есть вегетарианского – предлагают «русские пироги». С сыром и картошкой, ну ладно, może być. Себе, за отсутствием рыбы, заказываю котлету из курицы с картошкой и салатом. Ире – горячий шоколад. Оказывается, всё готовят тут же – вкусно, но время идёт. Бегу предупредить Светлану. Моя совесть чиста – из-за нас задержались не более чем на 5 минут, притом что других (зачастую одних и тех же) не раз приходилось ждать минут по 20. Наконец, получаем нашу еду, удобно запакованную, едим уже в автобусе. «Русские пироги» оказались поджаренными варениками – но главное, вкусно. Знание языка плюс брейновская привычка принимать решения за секунду – великое дело. Мы – единственные, кому на этой остановке удалось поесть...
Проезжаем город Babsk...
В магазинчике при заправке продаётся вода «Боржоми». Все надписи, кроме фирменной марки – на украинском. По-русски ни слова. Вот, сразу понятно, кто с кем (и против кого) дружит...
Ni veturas dum tuta tago. Halto ĉe benzinejo – por manĝi ktp. Ŝildo “Kurczak z rożna”, t.e. gril-rostita kokino. Mi rapide ekscias, ke ne estas aliaj manĝaĵoj krom la menciita kokino, sed eĉ tiun necesas atendi dum 45 minutoj, kio estas ekster niaj planoj. Mi demandas la vendiston pri eblaj alternativoj, li diras ke apude estas manĝejo – sed de nia buso ĝi ne videblis. Mi kun Ira rapidas tien, la ceteraj grupanoj “bremsas”. Mi demandas, kio estas el vegetaraj manĝoj – oni proponas “rusajn kukojn”. Kun fromaĝo kaj terpomoj, nu bone, może być (“povas esti” – pola kliŝesprimo por konsento pri aĉeto). Fiŝo mankas, do mi elektas kotleton el kokinaĵo kun terpomoj kaj salato. Por Ira – varman ĉokolad-trinkaĵon. Ĉion oni kuiras tuj apude, tre bonguste, sed tempo pasas. Mi kuras al Svetlana por averti. Mia konscienco puras – pro ni la forveturo prokrastiĝis nur je 5 minutoj, sed aliajn grupanojn (ofte ĉiam samajn) plurfoje ni atendis po 20 minutoj. Fine ni ricevis niajn manĝaĵojn, oportune pakitajn, kaj manĝas jam en la buso. “Rusaj kukoj” tute ne similas kukojn, nek iun tradician rusan pladon – sed gravas ke ili bongustas. Lingvoscio plus intelektluda kutimo decidi dum sekundo estas gravaj aferoj. Ni estas solaj, kiuj sukcesis manĝi dum tiu halto.
Aliloke en vendejeto mi vidas mineral-akvon “Borĵomi” – fama marko el Kartvelio, en Rusio ĝi nun ne aĉeteblas pro konataj politikaj kaŭzoj. Tuta teksto sur botelo estas en la ukraina lingvo. Ruse – eĉ neniu vorto. Jen, tuj kompreneblas, kiu kun kiu (kaj kontraŭ kiu) amikas...

Не останавливаясь, проезжаем Варшаву. К вечеру, наконец, добираемся до Белостока. Жить нам предстоит в 17 км от него, в небольшом городке Supraśl. Начинается Конгресс, неделю мы будем на одном месте, не надо каждый день проезжать сотни километров, спеша из одной страны в другую...
Senhalte ni traveturas Varsovion, vespere finfine atingas Bjalistokon. Loĝos ni 17 km for de ĝi, en tute malgranda urbeto Supraśl. Komenciĝas la Kongreso, dum semajno ni restos sur sama loko, ne necesos ĉiutage veturi kelkcent kilometrojn, strebante el unu lando al alia...

Продолжение – Daŭrigo

Галопом по европам, ч.6 -- Galope traeŭrope, p.6

Часть 5 – Parto 5

К вечеру 25 июля добираемся до Белостока. Жить нам предстоит в 17 км от него, в небольшом городке Supraśl. Изначально предполагалось, что будем сначала заселяться, а потом регистрироваться на конгресс – но здравый смысл побеждает: если бы ехали в Супрасль, а потом обратно – точно не успели бы. Шофёры в своём репертуаре, плутаем. Время идёт, надо что-то делать. Останавливаемся где-то в центре, заметив флаг эсперанто. Не могу сидеть сложа руки, выскакиваю из автобуса (Светлана – за мной), пытаюсь выяснить у компании молодёжи – куда нам. Смеются, говорят – вот там поблизости, большая палатка и сцена. (Заранее было известно, что из-за отсутствия в городе зала на 2000 человек, для общеконгрессных мероприятий поставят гигантскую палатку.) Видим памятник Заменгофу, спешим дальше. Кафе «Эсперанто». Добрались? Не тут-то было! Шатёр (не такой уж и большой) и сцена – для какого-то культурного фестиваля. Очевидно, нам встретилась не самая высокоинтеллектуальная молодёжь, и их знания об эсперанто и Заменгофе ограничиваются памятником и кафе. Теперь расспрашиваю дежурных того фестиваля, они в курсе – правда, не нашлось карты, нарисовали схему на салфетке. Возвращаемся к автобусу. Выруливаем на нужное направление, я спрашиваю дальнейшую дорогу у таксиста. Наконец, доезжаем до Политехники Бялостоцкой. Над дорогой – переход между зданиями, наш автобус не проходит по высоте. Ладно, дальше можно пешком.
Vespere 25-an de julio ni atingas Bjalistokon. Loĝos ni 17 km for de ĝi, en tute malgranda urbeto Supraśl. Dekomence ni planis enloĝiĝi kaj poste registriĝi en la kongreso – sed venkas la prudento: se ni veturus al Supraśl kaj poste reen, do certe ne sukcesus. La ŝoforoj agas kiel kutime, ni erarvagadas. Tempo pasas, endas ion fari. Ni haltas ie urbocentre, rimarkinte Esperanto-flagon. Mi ne povas sidi trankvile, do elsaltas el la buso (Svetlana sekvas min), provas demandi gajan junan kompanion – kien ni iru. Ili ridas, diras – jen tie proksime estas granda tendo kaj scenejo. (Ni anticipe sciis, ke en la urbo ne estas halo por 2000 homoj, do por tutkongresaj aranĝoj oni starigos gigantan tendon.) Ni vidas monumenton de Zamenhof, rapidas plu. Jen kafejo “Esperanto”. Ĉu ni venis? Ha, se estus tiel! La tendo (ne tiom granda, fakte) kaj scenejo estas por iu kultura festivalo. Evidente, ni renkontis ne la plej intelektozan junularon, iliaj scioj pri Esperanto kaj Zamenhof limiĝas per la monumento kaj kafejo. Nun mi demandadas la deĵorantojn de la festivalo, ili estas informitaj – kvankam ne trovis mapon, desegnis skemon sur papertuko. Ni revenas al la buso. La buso prenas necesan direkton, mi demandas pluan vojon de taksiisto. Fine ni venas al Politechnika Białostocka. Super la vojo estas transirejo inter konstruaĵoj, nia buso ne trairas laŭ alteco. Ne gravas, plu eblas piediri.

Регистрируемся. На эспланаде перед зданиями – «ярмарка» (не могу подобрать точный русский термин), разные эсперанто-организации рекламируют себя, распространяют свои материалы. Толпится много народу. То и дело здороваюсь со знакомыми. Вот Иштван Эртл, люксембургский венгр (мы давно переписываемся, лично познакомились на конгрессе в Вильнюсе в 2005, я несколько раз писал рецензии на его книги), представляет “Beletra Almanako” – быстро обменялись новостями по части литературы. А вот меня хватает за руку Ежи Хандзлик, наш знаменитый бард. Почти молча суёт мне под нос раскрытую книгу – с удивлением вижу в ней мои одностишия. Присматриваюсь – это “Verdeskaj pensoj” («зеленоватые мысли») самого Хандзлика, печатавшиеся в журнале, а ещё – антология афоризмов, мыслей, знаменитых высказываний известных эсперантистов. Оказывается, я в хорошей компании – с Заменгофом и Львом Толстым (прочие имена знамениты среди эсперантистов, но неэсперантистам известны мало). Приятно и неожиданно, чёрт возьми. Ежи дарит мне экземпляр, на другом берёт у меня автограф (вижу на соседних страницах и другие автографы)...
Ni registriĝas. Promenejon antaŭ la konstruaĵoj okupas la Movada Foiro – diversaj E-organizoj reklamas sin, disvastigas siajn materialojn. Amasiĝis multaj homoj. Ĉiuminute mi salutas konatojn. Jen István Ertl, hungaro el Luksemburgio (ni delonge korespondas, persone konatiĝis dum UK en Vilno-2005, mi kelkfoje recenzis liajn librojn) prezentas la “Beletran Almanakon” – ni rapide interŝanĝis literaturajn novaĵojn. Kaj jen min kaptas je mano Georgo Handzlik, nia fama “bardo sen barbo”. Preskaŭ senvorte li ŝovas al mi malfermitan libron, mi kun miro vidas tie miajn “Unuversojn”. Mi rigardas pli atente – estas “Verdeskaj pensoj” de mem Handzlik, publikigitaj en revuoj, kaj krome – “Eta antologio de aforismoj, pensoj, famaj eldiroj de konataj esperantistoj”. Mi estas en bona kompanio – kun Zamenhof, Waringhien, Auld, Baghy, R.Schwartz kaj aliaj saĝuloj. Neatendite kaj diable agrable. Georgo donacas al mi ekzempleron, sur alia petas mian aŭtografon (sur apudaj paĝoj mi vidas ankaŭ aliajn aŭtografojn)...

Наконец, едем устраиваться на ночлег. На этот раз не плутаем – впрочем, Супрасль городок совсем маленький (4500 жителей), заплутать там было бы нереально. Дома не выше двух этажей. Гостиница “Zajma” – на центральной площади, небольшая. Светлана заранее предупредила: всем мест не хватит, кто-то будет жить в частных домах, а завтракать будем все вместе в гостинице, и автобус каждое утро – отсюда. Обсуждение – кто где и кто с кем. Нас с Ирой определяют в частный сектор. Берём карту городка, идём – примерно километр. Улица Spóldzielcza – совершенно деревенского вида, немощёная и едва освещённая. Людей нет, номера домов не видны. Зато собаки, как это принято у них (надо полагать, во всём мире), приветствуют и сопровождают нас лаем. Встречаем явно подвыпившего аборигена, он всячески старается нам помочь, даже берётся нести одну из наших тяжёлых сумок и вспоминает русские слова – хотя практический результат от его помощи минимален. Когда мы уже почти дошли до нужного места, нас встречает хозяйка – давно ждёт. Нам отводят прекрасную комнату на втором этаже, рядом ванная и прочее, можно пользоваться холодильником. Позже в соседней комнате поселились ещё двое эсперантистов, но мы их за всё время видели лишь пару раз мельком. Похоже, у нас условия лучше, чем у всех остальных.
Fine, ni veturas por ekloĝi. Ĉi-foje sen erarvagado – nu, Supraśl estas tute malgranda urbeto (4500 loĝantoj), perdi vojon tie apenaŭ eblas. Domoj – ne pli ol unuetaĝaj. La hotelo “Zajma” sur centra placo, negranda. Svetlana anticipe avertis: lokoj ne sufiĉos por ĉiuj, do iuj loĝos ĉe privatuloj, kaj matenmanĝos ni ĉiuj kune en la hotelo, la buso ĉiumatene startos de ĉi tie. Oni pridiskutas – kiu kie kaj kun kiu loĝos. Mi kun Ira – ĉe privatuloj. Ni prenas mapon kaj iras, proksimume kilometron. Strato Spóldzielcza estas tute vilaĝ-aspekta, sen pavimo, lanternoj apenaŭ lumas. Homoj ne estas, dom-numeroj ne videblas. Hundoj, laŭ sia kutimo (ĉu tutmonda?) salutas kaj akompanas nin per bojado. Ni renkontas videble ebrietan aborigenon, li ĉiel strebas helpi nin, eĉ portas unu el niaj pezaj sakoj, rememoras rusajn vortojn – sed praktika rezulto de lia helpo vere malgrandas. Kiam ni preskaŭ jam atingis la lokon, nin renkontis la mastrino, longe atendinta. Ni ricevas bonegan ĉambron en supra etaĝo, apudas banĉambro ktp., eblas uzi fridujon. Poste apude ekloĝis ankoraŭ du e-istoj, sed dum tuta periodo ni vidis ilin nur eble dufoje pretere. Ŝajne ni havas la plej bonajn kondiĉojn el la tuta grupo.

Объясняю, что Ире надо обливаться холодной водой (она очень страдала от невозможности этого во время автобусного путешествия). Не понимают, и проблема не в языке, а в менталитете. Облиться? Ну, вот ванна к вашим услугам. Объясняю – надо на природе. Опять не понимают – дескать, вот речка в 500 метрах. Кое-как растолковываю. Условия прекрасные – двор с мягкой травой, даже кран с водой тут же рядом, чтобы не носить вёдра далеко. Ира довольна, но на следующий день уже Светлана нас предупредила, чтобы мы больше так не делали. Очевидно, наш хозяин наблюдал из окна, а хозяйке это, разумеется, не понравилось...
Mi klarigas, ke Ira bezonas surverŝi sin per malvarma akvo (ŝi tre suferis pro neeblo tion fari dum busa veturo). La mastroj ne komprenas, kaj la problemo estas ne lingva, sed mensa. Surverŝi? Nu jen, estas banĉambro por via dispono. Mi klarigas: necesas en natura medio. Denove nekompreno – jen, la rivero estas nur 500 metrojn for. Fine mi iel komprenigas. Estas bonegaj kondiĉoj – korto kun mola herbo, eĉ akvokrano apudas, por ne porti sitelojn malproksimen. Ira kontentas, sed sekvatage jam Svetlana avertis nin, ke ni ne plu faru tion. Evidente, nia mastro observis el la fenestro, kaj la mastrino tion, certe, ne aprobis...

26 июля. Утром идём в гостиницу, там завтракаем и едем на нашем автобусе в Белосток, вечером на нём же обратно, время отправления Светлана объявляет заранее.
26-a de julio. Matene ni iras al la hotelo, tie manĝas kaj veturas per nia buso en Bjalistokon, vespere per ĝi reen, la tempon por starti Svetlana anoncas anticipe.


Торжественное открытие конгресса, с речами, приветствиями от делегатов разных стран, пением гимна...
Solena malfermo de la Kongreso, kun paroladoj, salutoj de diverslandaj delegitoj, kun kantado de “La Espero”...

После этого – общее фотографирование. Это традиционная часть программы многих эсперанто-встреч, вполне осмысленная, когда участников 20, 50 или даже 150. Но когда почти 2000... Специально подогнали пожарную машину с лестницей. Вот как это выглядело с одной и с другой стороны. Автор фото с лестницы - А.Сохацки. Мы с Ирой на фото есть – найдёте?
Poste sekvas komuna fotado, tradicia programero de multaj E-aranĝoj. Ĝi estas senchava, se estas 20, 50 aŭ eĉ 150 partoprenantoj. Sed se preskaŭ 2000... Oni speciale venigis fajrobrigadan aŭton kun ŝtuparego. Jen kiel tio aspektis de unu flanko kaj de la alia. De sur la ŝtuparo fotis A.Sochacki. Mi kaj Ira estas sur la foto – ĉu vi trovos?

Продолжение – Daŭrigo